کتاب خسرو و شیرین

دانلود کتاب خسرو و شیرین نوشته نویسنده بهروز ثروتیان pdf بدون سانسور

عنوان اثر: خسرو و شیرین

پدید آورنده: بهروز ثروتیان

زبان نگارش: فارسی

ژانر: تحلیل ادبی، نقد شعر کلاسیک فارسی، پژوهش حماسی-عاشقانه

سال نخستین انتشار: شهریور 1404

شمارگان صفحات : 152

معرفی کتاب خسرو و شیرین

کتاب خسرو و شیرین نوشته بهروز ثروتیان بازنویسی منظومه مشهور حکیم نظامی گنجوی است. داستان عشق خسرو پرویز، پادشاه ساسانی و شاهزادۀ ارمنی، شیرین، که بعدها ملکۀ ارمنستان می‌شود را روایت می‌کند.
نکته‌ای که در این داستان وجود دارد، توجه نظامی به فرهنگ و عرف جامعه است. زنان جامعه، مخصوصاً شیرین، پاکدامن هستند و او به هیچ وجه حاضر نمی‌شود قبل از پیمان زناشویی، دست خسرو به او برسد. همین کار باعث عصبانیت خسرو می‌شود و رو به زنان دیگر می‌آورد.
در خلال داستان، خواننده از یک روی شاهد ماجرای دلدادگی خسرو با همۀ ظلم‌ها و فسادش است و از سوی دیگر فرهاد عاشق پاکدل را می‌بیند که چگونه با درد عشق، ناجوانمردانه در راه شیرین جان می‌بازد. این داستان عاشقانه، قصۀ تلخی‌ها و سختی‌ها و جدایی‌هاست که با مرگ غم‌انگیز خسرو و شیرین پایان می‌یابد.

خلاصه کتاب خسرو و شیرین

مثنوی خسرو و شیرین نیز مانند دیگر مثنویهای نظامی به زبان هنر سروده شده است. یعنی در هر سخنی و هر کلمه ای شکلهای خیالی شاعرانه نقش اساسی دارد و به زبان ادبیات بیان می شود. این گونه سخن گفتن را سخن هنرمندانه میگویند و همین شکلهای خیالی است که ادبیات« را از زبان جدا میکند و اینجاست که فهمیده میشود زبان شکل و رنگ هنر ادبیات را به خود گرفته است.

مثنوی خسرو و شیرین در این بازنویسی و کوتاه نویسی به صورتی آسان نوشته شده است تا جوانان ما با خواندن داستانها و سخنان شاعر تا اندازه ای با راز و رمز این مثنوی ظاهراً عاشقانه آشنا بشوند و بدانند که در درون همین داستانها رازی دیگر نهفته است و از دیدگاه جامعه شناسی و تاریخ و سیاست و فرهنگ و رسوم و حتی زبان فارسی و لغات و ترکیبات آن شاعر، نظری حکیمانه و عارفانه داشته است.

تا جایی که ممکن بوده به وجود این رازها اشاره شده و برای نمونه برخی از ابیات نیز عیناً ذکر شده است تا هم این دفتر دلنشین و خوشایند باشد و هم جوان ایرانی با هنر نظامی آشنایی و ارتباط برقرار کند و برای خواندن متن اصلی مثنوی کشش دل پیدا کند و با همت تمام بکوشد تا فرهنگی را زنده نگه دارد که خود نظامی در همین مثنوی میگوید بسیار رنج بردم و به کسانی که گنجشکی بیش نبودند گفتم شما عقاب هستید و هر سخن باطل فرمانروایان و امیران را گفتم زهی سخن خردمندانه و با این رنج دل خواستم
زبان و فرهنگ ایرانی را در این طوفان بادی نگه دارم تا از تاخت و تاز اقوام بیگانه شرق و غرب و شمال در امان باشد.

خواننده همین دفتر بازنویسی شده به روشنی در می یابد که مثنوی خسرو و شیرین در ظاهر داستان عشق شیرین و خسرو پرویز است ولیکن در باطن هدفهای بسیار ارزنده ای را پیگیری میکند. پاکی و پارسایی زنان و وفاداری یک زن از شمال ایران را تا پایان قصه غم انگیز و خودکشی شیرین حفظ میکند. زن و همسر ترک و وفادار خود را در صورت و سیرت شیرین جاودانه می سازد و جمال و اخلاق شیرین را به جای آفاق قیچاقی بر زبان می آورد و آفاق را همیشه پیش چشم دارد و در مرگ شیرین میگوید: سبک رو چون بت قیچاق من بود گمان افتاد خود کآفاق من بود و در سراسر این داستان تاریخی – افسانه ای میکوشد شخصیت یک شاه
و شاهزاده ایران پیش از اسلام را با همه دادها و بیدادهای آنان از جهات گوناگون نشان بدهد و خود نیز از انصاف در داوری دور نیفتد. خسرو با همه خوشگذرانی ها جوانمرد و بخشنده است و در بخشندگی های وی شاعر اشاره میکند که درآمد مرد را بخشنده دارد و به رمز و بسیار پوشیده سخن می گوید که خرج تنور او هر روز باج و خراج مملکتی بود و آن همه طلا و نقره و گنج و لشکر همه از دسترنج مردم بود.

ارهای خسرو و محاکمه شاهنشاهی وی از زبان شیرین و همه آنچه گفتنی و شنیدنی است در این دفتر به کوتاهی و سادگی آمده است و رشته داستان نیز از هم نگسسته و اگر بخواهیم در یک کلمه این داستان را از دیدگاه اجتماعی بررسی کنیم در واقع وضع دربارهای پیش از اسلام را با همه حوادث رویایی و زندگی خوش آن پیش چشم داشته و لیکن از گفتن حقیقت تلخ تاریخ نیز خودداری نکرده است. چنانکه در سراسر عشق تلخ شیرین دیده می شود، گره اصلی داستان قدرت خسرو و زیبایی و پارسایی شیرین است که هرگز نمی خواهد بی رسم و آیین و بی مهر و کابین به کاخ شاهنشاهی برود و وجود مریم زن بیگانه و رومی در آغاز کار و مخالفت موبدان در سراسر داستان مانع ازدواج آنان بوده است که هرگز شاعر به این گره ها، اشاره ای آشکار نمیکند تا از شکوه افسانه کاسته نشود و لیکن در این دفتر این رازها و رمزها بازگو شده است و حتی مسائلی چون باورهای باستانی به کرویت زمین و اینکه ستارگان نیز همانند کره زمین هستند در ضمن گزارش داستان پنهان نمانده و گزارش شده است:

و یا اینکه برای نخستین بار لوله کشی شیر نوشیدنی از صحرایی دور دست به قصر و سنگستان شیرین در کرمانشاهان و نظامی آن را مجرا می داند و می گوید فرهاد از سنگ خارا چنان مجرا )- لوله ای ساخته بود و چوپانان شیر را روانه میکردند که باور کردنی نبود و گویی خدای آفریده بود. این سخنان پایان ندارد برای هر دفتر شعر نظامی گنجه ای باید ده ها و صدها دفتر سخن بنویسند تا این فرزانه عارف و شاعر هنرمند برای مردم دنیا شناخته شود. سخن از خسرو و شیرین گفتن افزون بر غرض کار است زیرا داستانهای این مثنوی به زبان ساده بازنویسی شده است و گلبرگ نمونه ایست از خرمن گلی به خروار و بسیار که خود میگوید با این مثنوی عشق را جهان آوازه کرده ام