کتاب قرارداد اجتماعی

دانلود کتاب قرارداد اجتماعی نوشته نویسنده روسو pdf بدون سانسور

عنوان اثر: قرارداد اجتماعی

پدید آورنده: روسو

زبان نگارش: فارسی

ژانر: فلسفهٔ سیاسی، نظریهٔ حقوقی، علوم اجتماعی کلاسیک

سال نخستین انتشار: شهریور 1404

شمارگان صفحات : 236

معرفی کتاب قرارداد اجتماعی

روسو در این کتاب عقاید شخصی خود را مطرح می‌کند و معتقد است که یک جامعة سالم و انسانی براساس قرارداد به وجود می‌آید. روسو در کتاب معتقد به حقوق افراد جامعه است. او با بیان یک سلسله تئوری‌ها می‌خواهد حکومتی بسازد که افراد در امور کشور دخالت داشته باشند و آزادی‌های فردی و اجتماعی ملت از بین نرود. روسو در بیان خود، شیوه‌های «حکومت مطلقه» را محکوم می‌کند، حکومتی که در آن پادشاه صاحب اختیار جان و مال و وجدان عمومی افراد جامعه است. روسو در بخشی دیگر از کتاب تأکید می‌کند که تمدن‌های امروز، انسان آزاد را به شکل حیوانی درنده در آورده است و باید این حکومت‌های غیرانسانی واژگون شود تا دوباره انسان به حالت طبیعی برگردد و آزادی خود را به دست آورد. در واقع روسو شیوه‌های حکومت دموکراتیک را با توجه به نظریات خاص خود مورد مطالعه قرار می‌دهد.

خلاصه کتاب قرارداد اجتماعی

میخواهم با در نظر گرفتن انسانها همانطور که هستند و قوانین همانطور که ممکن است باشند، تحقیق کنم آیا در نظام اجتماعی ممكن است يك قاعده اداری حقد و مطمئن وجود داشته باشد. در این تحقیق خواهم کوشید آنچه را که حق اجازه میدهد همیشه با آنچه که منافع توصیه میکند، توأم نمایم تا عدالت و سودمندی مجزا واقع نشوند .

من بدون اثبات اهمیت موضوع رساله ام ، بممطلب میپردازم. از من خواهند برسید مگر پادشاه یا قانونگزاری که در باره سیاست قلم فرسائی میکنی . جواب میدهم که خیر و بهمین دلیل است که درباره سیاست دست به نوشتن میزنم. اگر پادشاه با قانونگزار بودم ، وقت خود را در گفتن آنچه که باید انجام داد، تلف نمیکردم. آنرا انجام میدادم یا ساکت میشدم من كه در يك كشور آزاد متولد شده ام و عضو يك هيئت حاکمه میباشم ، هر چند هم نفوذ عقیده ام در امور ملی ممکن است خفیف باشد ، حق رأی کافی است که وظیفه آگاهی از این امور را بمن تحمیل نماید: هر بار که درباره حکومتها تفکر مینمایم با خوشوقتی همیشه در تحقیقاتم دلایل جدیدی برای دوست داشتن حکومت کشورم مییابم !

انسان آزاد تولد یافته و در همه جابز نجیر کشیده شده است . فلانی که خود را ارباب دیگران تصور میکند، نمیتواند مانع آن گردد که از سایرین برده تر شود . این تغییر چطور انجام گرفته؟ نمیدانم چه چیز میتواند آنرا حقه جلوه دهد ؛ فکر میکنم بتوانم این مسئله را حل نمایم .

اگر فقط قدرت و اثر ناشی از آن را در نظر میگرفتم، میگفتم، «تازمانیکه ملتی مجبور به اطاعت است و اطاعت میکند ، کارخوبی انجام میدهد . بمحض آنکه توانست یوغ را تکان بدهد و آنرا تکان داد ، کار بهتری انجام میدهد ، زیرا با کسب مجدد آزادی اش بوسیله همان حقی که آنرا از او سلب کرده ثابت میکند که یا باز گرفتن آن درست بوده و یا کسی حق نداشته آنرا از او سلب نماید . »

اما نظام اجتماعی یک حق مقدس است که پایه تمام حقوق دیگر محسوب میشود معهذا ، این حق از طبیعت سرچشمه نمیگیرد، پس بر روی قرار دادها استوار است. باید دانست که این قراردادها از چه قرارند قبل از رسیدن به آنها ، باید آنچه را که گفتم باثبات رسانم .

قدیمی ترین جوامع و تنها جامعه طبیعی خانواده است : تازه ، بچه ها تا وقتی وابسته به پدر میباشند که برای بقای خود باو احتیاج داشته باشند. بمحض آنکه این احتیاج قطع شود ، پیوند طبیعی از بین میرود. بچه ها معاف از اطاعتی که به پدر مدیون بودند و پدر ، معاف از مراقبتهائی که به بچه ها مدیون بود، همگی بيك نحو استقلال مییابند . اگر همبستگی خود را همچنان حفظ کنند ، دیگر بطور طبیعی نیست بلکه بطور ارادی میباشد . و خانواده هم فقط بطور قراردادی دوام میاورد . این آزادی مشترک یکی از نتایج طبیعت انسان است. اولین قانون او مواظبت از بقای شخص خود میباشد. اولین مراقبتهایش، مراقبتهائی است که بخود مدیون است و بمحض رسیدن بسن عقل، چون فقط خود او وسایل لازم برای بقایش را تشخیص میدهد، از این رو ارباب خودش میگردد .

پس اگر بخواهیم، خانواده اولین نمونه جوامع سیاسی میباشد : رئیس تصویر پدر است ، ملت تصویر بچه ها میباشد و چون همگی برابر و آزاد متولد شده اند، آزادی خود را فقط بخاطر سودمندیشان از دست میدهند. تمام اختلاف در اینست که در خانواده، عشق پدر برای فرزندانش، اجرت زحمتهائی که برای آنها کشیده ، میباشد و در کشور ، لذت فرمانروائی جایگزین این عشق که رئیس برای ملتش احساس نمیکند ، میگردد .

«گروتيوس ( Grotius ) قبول ندارد که هر قدرت بشری بنفع آنهائی که تحت فرمانروائی قرار میگیرند، ایجاد میشود او بردگی را مثل میزند. ثابت ترین شیوه استدلالش اینست که همیشه حق را از روی عمل تعیین کند. میتوان از روش معقول تری استفاده کرد ، اما این روش هم برای فرمانروایان جابر مساعدتر نخواهد بود. پس بعقیده «گروتیوس معلوم نیست که آیا نوع بشر به صد نفر تعلق دارد و یا این صدنفر متعلق به نوع بشر میباشند از کتاب او چنین برمیآید که به نظریه اول بیشتر عقیده دارد: «ویز» (Hobbies نیز چنین احساس مینماید . بدین ترتیب نوع بشر به گله هایی تقسیم شده که هر يك رئيس خود را دارد .. و هر رئیس گله اش را برای دریدن حفظ میکند همانطور که یک چوپان طبیعتی برتر از گله اش دارد ، رهبران انسانها هم که رئیس آنها میباشند، طبیعتی برتر از ملتهایشان دارند .

يقول «فيلون» (Philon) ، امپراطور کالیگولا ( Caligula ) اینطور استدلال مینمود و تقریباً بخوبی از این تشابه نتیجه میگرفت که پادشاهان خدا هستند یا ملتها حیوان میباشند .

استدلال این «کالیگولا» به استدلال «هویز» و «گروتیوس» منتهی میشود . ارسطو نیز قبل از همه آنها گفته بود که انسانها طبیعتاً برابر نیستند بلکه برخیها برای بردگی متولد میشوند و برخی دیگر برای فرمانروائی . ارسطو حق داشت ولی اثر را با علت اشتباه میکرد . هیچ چیز قطعی تر نیست که هر انسان که در بردگی تولد یا بد برای بردگی متولد میشود. بردگان همه چیز خود را در زنجیرهایشان از دست میدهند ، حتی میل خارج شدن از زنجیر را ، آنها همانطور که همراهان اولیس» حماقت خود را دوست داشتند ، بندگی خود را دوست دارند . پس اگر بطور طبیعی برده وجود دارد دلیلش اینست که بر خلاف ،طبیعت، برده وجود داشته است . قدرت ، اولین بردگان را ایجاد کرد و بزدلی و بی عرضگی آنها موجب شد که بردگی جاودانی گردد .

من از پادشاه آدم و امپراطور نوح که پدر سه سلطان بزرگی هستند که مانند فرزندان ساتورن (Saturne ) جهان را میان خود تقسیم نمودند و چنین تصور شده که در اصل یکی بوده اند ، سخنی نگفته ام. امیدوارم از این تعدیل من ایراد نگیرند زیرا من هم مستقیماً به دودمان یکی از این شاهزادگان مربوط میشوم و از کجا معلوم که با بررسی عناوین ، سلطان حقه نوع بشر خود من نباشم؟ در هر حال ، نمیتوان قبول نداشت که آدم تا وقتیکه تنها ساکن زمین بود ، فرمانروای جهان بود ، همانطور که «روبینسون» (Robinson) تا وقتیکه تنها ساکن جزیره اش بود ، فرمانروای آن بود. و راحتی فرمانروائیاش در این بود که بر روی تخت امارتش اطمینان خاطر داشت و از شورش جنگ و توطئه نمیترسید .